Η έντυπη δημοσιογραφία μέσα από το διαδίκτυο
Tάξη
Β Λυκείου
Λογισμικό
Word, Internet browser
Προϋποθέσεις
Στοιχειώδεις γνώσεις πλοήγησης στο διαδίκτυο, χρήση του Word
Σχέση με το Πρόγραμμα Σπουδών
Η διδακτική ενότητα από το βιβλίο «Έκφραση – Έκθεση» Β Λυκείου:
«Η Είδηση και το Σχόλιο»
Δομή μαθήματος
Η ενότητα αποτελείται από δυο βασικά μέρη, την είδηση και το σχόλιο το ένα και την οργάνωση και παρουσίαση της είδησης το άλλο. Ο διδάσκων ακολουθεί τη διάρθρωση της ενότητας του σχολικού εγχειριδίου. Ο τρόπος επεξεργασίας και παρουσίασης αυτής της ενότητας θα γίνει με εργασίες των μαθητών στο εργαστήριο των υπολογιστών, ώστε ο μαθητής να μάθει να διερευνά, ν' ανακαλύπτει και να καταλήγει σε συμπεράσματα με τη δική του εργασία.
Ο διδάσκων χρησιμοποιεί για την ενότητα αυτή διδακτικό υλικό από τον τύπο, επίκαιρο κι ενδιαφέρον για τους μαθητές, με τη βοήθεια του διαδικτύου.
Στο εργαστήριο ο διδάσκων έχοντας υπόψη τους βασικούς στόχους της ενότητας αυτής μπορεί να οργανώσει το μάθημα με τη συμβολή του διαδικτύου αποβλέποντας
Α) οι μαθητές να διακρίνουν το σχόλιο από το γεγονός σε μια είδηση
Β) Να κατανοήσουν τον τρόπο που οργανώνεται και παρουσιάζεται μια είδηση.
Οι μαθητές στην πράξη, μέσα από τις ειδήσεις της επικαιρότητας και την εξοικείωσή τους με το λόγο της εφημερίδας θ’ αναπτύξουν την εκφραστική τους ικανότητα για ν’ αφηγούνται με σαφήνεια και ακρίβεια και συγχρόνως την κριτική ικανότητά τους απέναντι στα μέσα ενημέρωσης, που είναι και οι επιζητούμενοι γενικοί στόχοι αυτής της ενότητας.
Ενδεικτική πορεία μαθήματος
Οι μαθητές συγκροτούνται σε ομάδες των 4 ή 5 ατόμων και αναλαμβάνουν συγκεκριμένες εργασίες που ορίζονται από το διδάσκοντα και υπό την καθοδήγησή του.
Τους δίνονται διευθύνσεις για πλοήγηση στο διαδίκτυο, απαραίτητες για τις εργασίες τους, όπως η μηχανή αναζήτησης του κόμβου του Ιδρύματος Λαμπράκη http://www.in.gr στην περίπτωση που ο διδάσκων θέλει οι μαθητές να επιλέξουν μόνοι τις εφημερίδες και τα άρθρα που θα επεξεργαστούν. Μπορεί βέβαια να δώσει και διευθύνσεις συγκεκριμένων εφημερίδων για να μη ψάχνουν στον παραπάνω κόμβο. (π.χ http://tovima.dolnet.gr του Βήματος, http://www.avgi.gr της Αυγής, http://www.enet.gr της Ελευθεροτυπίας, http://www.adesmeytos.gr του Αδέσμευτου Τύπου, http://www.apogeymatini.gr της Απογευματινής, http://www.Kathimerini.gr της Καθημερινής, http://www.ethnos.gr του Έθνους, http:// www.rizospastis.gr του Ριζοσπάστη)
Οι δραστηριότητες των ομάδων επιμερίζονται ως εξής:
A ομάδα: Ζητείται από την ομάδα να διαβάσει την πρώτη σελίδα μιας ημέρας έξι διαφορετικών εφημερίδων, να σχολιάσει το περιεχόμενο κάθε τίτλου, να κρίνει το ύφος, να επισημάνει στοιχεία στίξης , σύνταξης και σελιδοποίησης. Στη συνέχεια η ομάδα προχωρεί σε σύγκριση των πρωτοσέλιδων των έξι εφημερίδων
B ομάδα: Ο διδάσκων, ή και η ομάδα, επιλέγει ένα γεγονός μιας συγκεκριμένης ημέρας και ζητά από την ομάδα να δεί πως το χειρίστηκαν (την έκτασή του, την τοποθέτησή του στην εφημερίδα, τη σελιδοποίηση, τον τρόπο ανάπτυξής του, το σχολιασμό του) πέντε εφημερίδες εκείνης της ημέρας που έχουν ηλεκτρονικές διευθύνσεις.
Γ ομάδα: To ίδιο γεγονός που η προηγούμενη ομάδα ερευνά τον τρόπο διαπραγμάτευσής του στις εφημερίδες, η συγκεκριμένη ομάδα ερευνά στα περιοδικά οικονομικού ή πολιτικού περιεχομένου που έχουν ηλεκτρονικές διευθύνσεις η και ποικίλης ύλης (π.χ. http://www.Knowhow.gr του περιοδικού Executive Know-how, http://www.anti.gr του Αντί, http://www.ekfrasis.gr του Έκφραση, http://www.nemesis.com του Νέμεσις, http://www.oikonomikos.dolnet.gr του Οικονομικού Ταχυδρόμου, http://www.metro.gr του Μετρό). Επισημαίνει ποια απ’ αυτά ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο θέμα, με ποιο τρόπο το πραγματεύτηκαν, που έδωσαν έμφαση, ποια η οπτική γωνία των δημοσιογράφων, σε ποιο κοινό απευθύνονται.
Προβλεπόμενος χρόνος ένα δίωρο.
Στο επόμενο δίωρο ζητείται από την κάθε ομάδα να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της έρευνάς της σε προσχεδιασμένο προφορικό λόγο. Μ' αυτόν τον τρόπο συνηθίζουν οι μαθητές στην άσκηση αλληλοκριτικής και εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους με τις ανακοινώσεις όλων των ομάδων.
Το τελευταίο μισάωρο αφιερώνεται στη συζήτηση μεταξύ των μαθητών που προβληματίζονται
Α) για τη στάση τους ως δέκτες απέναντι στις ειδήσεις
Β) για την οπτική γωνία του δημοσιογράφου
Γ) για την οργάνωση της είδησης και τη σημασία της.
Στο τρίτο δίωρο ο διδάσκων ζητά από τους μαθητές να παράγουν κείμενο που θα σχετίζεται με τα θέματα που τους απασχόλησαν και δεν θα είναι κατ’ ανάγκην κοινό για όλες τις ομάδες. Ο διδάσκων σε συνεννόηση με τους μαθητές μπορεί να καθορίσει και το επικοινωνιακό πλαίσιο αυτού του κειμένου. Μπορεί π.χ. να ζητηθεί από τους μαθητές να δώσουν στο κείμενό τους μορφή άρθρου για δημοσίευση σε τοπική εφημερίδα ή εφημερίδα του σχολείου τους.
Η παραγωγή του κειμένου με συνεργασία όλης της ομάδας με τη βοήθεια του υπολογιστή (χρησιμοποίηση προγράμματος επεξεργασίας κειμένου) δίνει τη δυνατότητα συνεχών διορθώσεων και επομένως και βελτιώσεων με τη συμβολή βέβαια του διδάσκοντα.
Στόχοι
Με την συγκρότηση των μαθητών σε ομάδες αναπτύσσεται η συνεργασία, η κριτική τους ικανότητα (εφόσον θα πρέπει να επιλέγουν και να κρίνουν), η ικανότητά τους για διερεύνηση κι επεξεργασία των πηγών.
Η ένταξη του διαδικτύου στη διδασκαλία διευρύνει το μαθησιακό περιβάλλον.
Η άμεση πρόσβαση από την τάξη στα μέσα ενημέρωσης εξοικειώνει τους μαθητές μ΄ αυτά και μαθαίνουν να στέκονται κριτικά απέναντί τους.
Ευνοείται η ενεργητική συμμετοχή σ’ όλη τη μαθησιακή διαδικασία, εφόσον το μάθημα στηρίζεται σε κείμενα που οι μαθητές επιλέγουν κι επεξεργάζονται.
Οι μαθητές μαθαίνουν να ανταλλάσσουν απόψεις μεταξύ τους, να διαμορφώνουν από κοινού ένα κείμενο μέσα από διαδοχικές απόπειρες γραφής του.
Ο διδάσκων δεν ενεργεί ως μοναδικός φορέας γνώσης αλλά συντονίζει και καθοδηγεί τους μαθητές
Φύλλα εργασίας
Πρώτο φύλλο εργασίας
Πληκτρολογήστε την ηλεκτρονική διεύθυνση της δικτυακής πύλης του Ιδρύματος Λαμπράκη www.in.gr και ακολουθήστε το δεσμό Οι σημερινές εφημερίδες. Επιλέξτε τέσσερις εφημερίδες για να δείτε τα πρωτοσέλιδά τους. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις
1. Συμπίπτουν τα θέματα των κυρίων τίτλων και των τεσσάρων εφημερίδων;
2. Αποδίδει ο κύριος τίτλος της κάθε εφημερίδας όχι μόνο το περιεχόμενο αλλά και την οπτική γωνία και το ύφος του δημοσιεύματος;
3. Σχολιάστε το λεξιλόγιο, τη σύνταξη και τη στίξη του κάθε τίτλου
4. Πώς λειτουργούν οι γλωσσικές επιλογές του τίτλου της κάθε εφημερίδας;
Δεύτερο φύλλο εργασίας
Επιλέξτε τέσσερις εφημερίδες της προηγούμενης ημέρας και πληκτρολογήστε τις ηλεκτρονικές τους διευθύνσεις. Αναζητήστε δημοσιεύματα και στις τέσσερις εφημερίδες για το ίδιο συγκεκριμένο γεγονός που απασχόλησε την ημέρα εκείνη τον τύπο. Στη συνέχεια απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις.
Ερωτήσεις
1. Ποια έκταση καταλαμβάνει και ποια θέση έχει στη σελιδοποίηση της κάθε εφημερίδας το συγκεκριμένο γεγονός;
2. Υπάρχουν εφημερίδες που περιορίζονται σε περιγραφή απλώς του γεγονότος χωρίς παρεμβολή σχολίου;
3. Ποιες διαφορές διακρίνετε στο σχολιασμό του ίδιου γεγονότος στην κάθε εφημερίδα;
4. Με ποιο τρόποι προβάλλεται η οπτική γωνία από την οποία ο δημοσιογράφος βλέπει το συγκεκριμένο γεγονός;
5. Σε πόσες εφημερίδες η είδηση συνοδεύεται και με φωτογραφία; Ποιος είναι ο ρόλος της όπως διαφαίνεται από τη θέση που τοποθετήθηκε, το μέγεθός της, τη λεζάντα που τη συνοδεύει; Συμπίπτει η επιλογή της με την αξιολόγηση κι ερμηνεία της είδησης από το δημοσιογράφο;
Τρίτο φύλλο εργασίας
Πληκτρολογήστε τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις τεσσάρων περιοδικών και αναζητήστε στην ύλη τους το ίδιο γεγονός για να διερευνήσετε τον τρόπο που το πραγματεύθηκαν
Ερωτήσεις
1. Ποια περιοδικά ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο γεγονός; Γιατί τα άλλα νομίζετε δεν ασχολήθηκαν;
2. Ποια η οπτική γωνία των δημοσιογράφων που υπογράφουν τα δημοσιεύματα για το συγκεκριμένο γεγονός; Είναι πρόδηλος ο ιδεολογικός προσανατολισμός τους;
3. Τα δημοσιεύματα περιορίζονται στην απλή αναφορά της είδησης και περιγραφή του γεγονότος ή επεκτείνονται και επιμένουν στο σχολιασμό της;
4. Αν διαβάζατε μόνο αυτό το δημοσίευμα τι συμπεράσματα θα μπορούσατε να συνάγετε για το είδος του αναγνωστικού κοινού στο οποίο το περιοδικό απευθύνεται;
Κριτική θεατρικής παράστασης
Tάξη
Β Λυκείου
Λογισμικό
Word, Internet browser
Προϋποθέσεις
Στοιχειώδεις γνώσεις πλοήγησης στο διαδίκτυο, χρήση του Word
Σχέση με το Πρόγραμμα Σπουδών
Η διδακτική ενότητα από το βιβλίο «Έκφραση – Έκθεση» Β τεύχος «Παρουσίαση - Κριτική »
Προτεινόμενος χρόνος
Ένα δίωρο
Δομή μαθήματος
Η ενότητα αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Παρουσίαση και κριτική ενός βιβλίου 2. Παρουσίαση και κριτική μιας θεατρικής παράστασης και 3. Παρουσίαση και κριτική διαφόρων αντικειμένων.
Ο τρόπος επεξεργασίας και παρουσίασης της ενότητας «Παρουσίαση και κριτική μιας θεατρικής παράστασης» θα γίνει με εργασίες των μαθητών πάνω σε αυθεντικό υλικό, σύγχρονο κι ενδιαφέρον για τους μαθητές, που θα αντλήσουν από τον ημερήσιο τύπο με τη βοήθεια του διαδικτύου στο εργαστήριο των υπολογιστών. Ο μαθητής θα μάθει να διερευνά, ν' ανακαλύπτει αυθεντικό υλικό και να καταλήγει σε συμπεράσματα με τη δική του εργασία.
Έχοντας υπόψη ο διδάσκων τους γενικούς στόχους αυτής της ενότητας, δηλ. «να αποκτήσουν οι μαθητές την ικανότητα να επισημαίνουν τις διαφορές ανάμεσα στην παρουσίαση ενός αντικειμένου και στην κριτική του αποτίμηση, να προσεγγίσουν τα διάφορα είδη παρουσίασης και κριτικής» και να «παρουσιάζουν επαρκώς ένα «αντικείμενο» και να το αξιολογούν κριτικά με τεκμηριωμένα επιχειρήματα», οργανώνει ανάλογα το μάθημα.
Ξεκινά με ανάγνωση της θεατρικής κριτικής του Φ. Πολίτη που αναφέρεται σε θεατρική παράσταση του 1930, για να μπορέσουν στη συνέχεια οι μαθητές να συγκρίνουν γλώσσα, ύφος και περιεχόμενο με αντίστοιχες σύγχρονες κριτικές.
Υλικό για επίκαιρες θεατρικές κριτικές θα αναζητήσουν οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, σε εφημερίδες στο διαδίκτυο.
Ενδεικτική πορεία μαθήματος
Ο διδάσκων διαβάζει την κριτική του Φ. Πολίτη από το σχολικό εγχειρίδιο και ζητά από τους μαθητές να εντοπίσουν τα επιχειρήματα του Φ. Πολίτη με τα οποία ενισχύει την κρίση του για την παράσταση και να χαρακτηρίσουν τη γλώσσα και το ύφος του.
Στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονται σε δυο μεγάλες ομάδες και αναλαμβάνουν συγκεκριμένες εργασίες που ορίζονται από το διδάσκοντα και υπό την καθοδήγησή του. Κάθε ομάδα, για να δουλέψει καλύτερα χωρίζεται σε μικρότερες των 3 η 4 ατόμων.
Τους δίνονται διευθύνσεις δυο εφημερίδων στο διαδίκτυο για να διαβάσουν δυο διαφορετικές κριτικές για το ίδιο έργο.
Και οι δυο ομάδες προσεγγίζουν το κριτικό κείμενο με τη βοήθεια των ερωτήσεων των φύλλων εργασίας που τους καθοδηγούν. Θα δώσουν έμφαση στην οργάνωση του λόγου, το ύφος, τη γλώσσα και θα εντοπίσουν το ιδιαίτερο λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται. Λέξεις που δεν γνωρίζουν ή αγνοούν την πολυσημία τους τις αναζητούν στα ηλεκτρονικά λεξικά του κόμβου του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας. Καταγράφουν τις σημασίες τους.
Κρατούν σημειώσεις και σε προφορικό προσχεδιασμένο λόγο ανακοινώνει κάθε ομάδα τις παρατηρήσεις της για την αντίστοιχη κριτική.
Στη συνέχεια μοιράζεται ένα κοινό φύλλο εργασίας σ’ όλους και τους ζητείται να συγκρίνουν τις σύγχρονες κριτικές που διάβασαν στις εφημερίδες με την κριτική που ο Φ Πολίτης άσκησε σε θεατρική παράσταση του 1930. Επισημαίνουν τις διαφορές.
Ως εργασία για το σπίτι οι μαθητές θα γράψουν κριτική για μια θεατρική παράσταση που είδαν λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα ελέχθησαν για το ύφος, δομή και γλώσσα μιας θεατρικής κριτικής.
Διδακτικοί Στόχοι
Ο διδάσκων αποβλέπει:
· να αντιληφθούν οι μαθητές τη «διάκριση ανάμεσα στην παρουσίαση ενός θεατρικού έργου και στην κριτική του αποτίμηση»
· να εξοικειωθούν με το συναφές λεξιλόγιο και ύφος της θεατρικής κριτικής που θα το αξιοποιήσουν στην παραγωγή ανάλογων κειμένων
· να διαπιστώσουν γλωσσικές και άλλες διαφορές σε κριτικές διαφορετικών χρονικών περιόδων.
· Με τη χρησιμοποίηση του διαδικτύου οι μαθητές εξοικειώνονται με το διαδίκτυο και την πλοήγηση σ’ αυτό, μαθαίνοντας να αναζητούν, να αξιολογούν, να κρίνουν και να επιλέγουν την πληροφορία.
Φύλλο εργασίας
Διαλέξτε μια θεατρική κριτική απο την εφημερίδα διαβάστε τη και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις. Οι απατήσεις σας να είναι το αποτέλεσμα της συζήτησης με όλα τα μέλη της ομάδας.
- Η κριτική που διαβάζετε δίνει επαρκείς πληροφορίες για το συγκεκριμένο έργο;
- Δώστε το διάγραμμα της κάθε παραγράφου και τον πλαγιότιτλό της Συγκεντρώστε τα θέματα που θίγει ο κριτικός
- Πως θα χαρακτηρίζατε το ύφος της κριτικής;
- Εντοπίστε λέξεις που ανήκουν σε ειδικό λεξιλόγιο. Δώστε τη σημασία τους
- Μπορείτε να προσδιορίσετε το επίπεδο του κοινού στο οποίο απευθύνεται η συγκεκριμένη κριτική;
- Διαβάζοντας την κριτική σας βοηθά να προσεγγίσετε την παράσταση ακόμα κι αν δεν την έχετε δει;
Κοινό φύλλο εργασίας
- Εντοπίστε τις διαφορές στη γλώσσα και το ύφος ανάμεσα στην κριτική του Φ. Πολίτη και τη συγκεκριμένη που μελετάτε από την εφημερίδα
- Από τις συγκεκριμένες θεατρικές κριτικές αναδεικνύεται κάποια διαφορετική θεατρική αντίληψη;
- Οι όποιες διαφορές επισημαίνετε σας επιτρέπουν ν’ αντιληφθείτε και τις διαφορετικές κοινωνικές παραμέτρους που τις επηρέασαν;
